Merve Nur Vatansever / Nağmelerle Anlatılan Hikmet: Musiki

Sanat, insanın duygu ve düşüncelerini ifade etme yollarından biridir. Her sanat dalı farklı bir dil kullanır: Hat çizgiyle, ebru suyla, tezhip altınla konuşur. Musiki ise sesle kendini ifade eder. İnsanlık tarihi boyunca ses, iletişimin ve ifadenin en güçlü araçlarından biri olmuştur. Konuşmak, anlatmak, ses vermek; insanın kendini dış dünyaya açma biçimlerinden biridir. Musiki, bu seslerin ölçüyle, ahenkle ve düzene bağlı kalarak bir bütün hâline gelmiş şeklidir. Her toplum kendi kültürü içinde bu sesi yoğurmuş, kendine has bir musiki geleneği oluşturmuştur. İslam medeniyeti de musikiyi sadece kulağa hoş gelen bir melodi olarak değil, insan ruhuna dokunan bir sanat olarak değerlendirmiştir.

Bu yazımızda İslam kültüründe musikinin yerini, nasıl bir anlayışla benimsendiğini ve musiki ile insan arasında nasıl bir bağ kurulduğunu ele alacağız. Çünkü bu sanat dalı yalnızca notalardan değil; sabırdan, teslimiyetten ve Hakk’a duyulan aşktan da beslenir. Diğer sanatlar gibi musiki de Hakk’a açılan bir başka kapıdır.

Musiki ritim, melodi ve makam gibi öğelerle şekillenir. Seslerin belirli aralıklarla ve belli kurallar çerçevesinde bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Her milletin kendi coğrafyasına, tarihine ve yaşayışına göre şekillenen musiki anlayışı, o toplumun duygularını ve dünya görüşünü yansıtır. İslam medeniyetinde gelişen musiki hem dinî hem de kültürel bir zeminde şekillenmiştir. Bu anlayışta musiki yalnızca eğlence ya da hoş vakit geçirme amacıyla değil, insanın kendini terbiye etmesine, duygularını anlamasına ve manevî derinlik kazanmasına yardımcı olan bir araç olarak kabul edilmiştir.